Kobiecie po poronieniu lub martwym urodzeniu przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego. Prawo do urlopu przysługuje niezależnie od tego, na jakim etapie ciąży doszło do straty, jednakże konieczne jest posiadanie aktu urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu. Podstawą sporządzenia aktu urodzenia dziecka w przypadku poronienia i martwego urodzenia jest karta martwego urodzenia.

Kartę martwego urodzenia sporządza i przekazuje do właściwego Urzędu Stanu Cywilnego podmiot wykonujący działalność leczniczą, którym zazwyczaj jest szpital.

Do wystawienia karty martwego urodzenia konieczne jest jednak, by była znana płeć dziecka. Gdy do straty doszło na wczesnym etapie ciąży i nie jest jeszcze znana płeć dziecka, konieczne jest przeprowadzenie badań genetycznych, które pozwolą na określenie płci dziecka. Badania genetyczne przeprowadzane są w specjalistycznych laboratoriach.

Od kiedy przysługuje urlop macierzyński?

Urlop macierzyński przysługuje od dnia poronienia (martwego urodzenia), nawet w sytuacji, gdy konieczne jest wykonanie badań genetycznych w celu ustalenia płci dziecka.

Czy w przypadku, gdy nie jest znana płeć dziecka lub nie udało się ustalić płci dziecka w wyniku przeprowadzonych badań, można skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego?

Urlop macierzyński po poronieniu udzielany jest przez pracodawcę na podstawie wniosku o urlop oraz aktu urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu otrzymanym z Urzędu Stanu Cywilnego. W przypadku, gdy płeć dziecka nie jest znana, ponieważ nie zostały przeprowadzone badania genetyczne w celu ustalenia płci lub w wyniku badań nie udało się ustalić płci dziecka, nie zostanie wydana karta martwego urodzenia. W takim przypadku nie będzie też możliwe zarejestrowanie dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego i otrzymanie aktu urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu, co oznacza również, że nie będzie możliwe skorzystanie ze skróconego urlopu macierzyńskiego.

Jakie należy podjąć działania po poronieniu, jeżeli chce się skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego?

Jeżeli do poronienia dochodzi na etapie, gdy nie jest znana płeć dziecka i kobieta chce skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego, należy poinformować personel medyczny szpitala o konieczności zabezpieczenia materiału genetycznego w celu przeprowadzenia badań ustalających płeć dziecka. W przypadku wykonywania badań genetycznych w celu ustalenia płci dziecka konieczne jest bowiem odpowiednie zabezpieczenie tkanek, które będą przekazane do laboratorium genetycznego. W takim przypadku po ustaleniu płci dziecka szpital wystawia kartę martwego urodzenia, która jest przekazywana do Urzędu Stanu Cywilnego. Na podstawie karty martwego urodzenia, dochodzi do rejestracji dziecka w USC. Rodzice otrzymują z USC akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.

Jakie dokumenty składa się do pracodawcy?

Do pracodawcy składa się wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego, do którego załącza się akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu.

Czy pracodawca może żądać od pracownicy przedstawienia dodatkowych dokumentów?

Dokumentem potwierdzającym fakt urodzenia dziecka i zobowiązującym pracodawcę do udzielenia urlopu macierzyńskiego jest akt urodzenia. Akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu sporządzany jest na podstawie karty martwego urodzenia przekazanej do Urzędu Stanu Cywilnego przez podmiot wykonujący działalność leczniczą. Jeżeli zatem pracownica przedstawi akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, przysługuje jej urlop macierzyński przez okres 8 tygodni od dnia porodu i nie musi przedstawiać dodatkowych dokumentów, przykładowo potwierdzających etap ciąży, na którym doszło do straty.

Jaki jest wymiar urlopu?

Skrócony urlop macierzyński po poronieniu wynosi 8 tygodni, czyli 56 dni. Są to dni kalendarzowe.

Jaka jest wysokość zasiłku?

Za okres skróconego urlopu macierzyńskiego po poronieniu przysługuje zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Jaki jest wymiar skróconego urlopu macierzyńskiego w przypadku straty ciąży mnogiej?

Kobiecie w sytuacji straty ciąży mnogiej przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni.

Jak wygląda sytuacja pracownicy w przypadku poronienia, której umowa o pracę która zawarta jest na czas określony uległa przedłużeniu do dnia porodu?

W przypadku pracownicy, której umowa o pracę zawarta na czas określony (która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży) została przedłużona do dnia porodu, umowa taka z dniem poronienia ulega rozwiązaniu. Pracodawca nie ma w takim obowiązku przedłużenia umowy o pracę. Jeżeli po poronieniu dziecko zostanie zgłoszone do Urzędu Stanu Cywilnego, to może zostać przyznany zasiłek macierzyński w wymiarze 56 dni, płacony przez ZUS. W przypadku, gdy nie zostanie ustalona płeć dziecka i dziecko nie zostanie zarejestrowane w USC, zasiłek nie będzie przysługiwał.

Czy po poronieniu trzeba skorzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego?

Nie, jest to tylko prawo do urlopu. Kobieta po poronieniu nie musi korzystać ze skróconego urlopu macierzyńskiego. Jeżeli stan zdrowia kobiety nie pozwala na powrót do pracy, ale kobieta nie chce korzystać z urlopu macierzyńskiego, może wówczas przebywać na zwolnieniu lekarskim. Za okres niezdolności do pracy przypadający po poronieniu, pracownicy przysługuje wynagrodzenie chorobowe (zasiłek chorobowy) w wysokości 80% podstawy wymiaru. W takim przypadku by zasiłek był prawidłowo wyliczony, pracownica przedstawia pracodawcy zaświadczenie lekarskie stwierdzające datę, w której nastąpiło poronienie.

Ważne regulacje prawne:

Art. 180 (1) § 1 Kodeksu pracy:

W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

Art. 177 § 3 Kodeksu pracy:

Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

§  9 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków:

Dokumentem niezbędnym do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego jest odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek albo przez Zakład – za okres od dnia porodu.

Agata Iwanow
Radczyni Prawna
Fundacja Medycyny Prenatalnej im. Ernesta Wójcickiego

Pomoc prawna Fundacji Ernesta:
pomoc.prawna@fundacjaernesta.pl

Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi wykładni prawa. Artykuł uwzględnia stan prawny, który obowiązuje w dniu publikacji (chyba, że inny stan prawny został wskazany w treści artykułu).