Wsparcie Specjalistyczne Po Poronieniu: Jak Lekarz Psychiatra Może Ci Pomóc?

Utrata ciąży jest jednym z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka. Oczekująca na potomka para musi zmierzyć się z szeregiem niezwykle silnych i trudnych emocji, które niespodziewanie na nią spadły. Radość z nadchodzącego rodzicielstwa nagle zastępuje rozpacz, gniew, lęk, poczucie niesprawiedliwości, a czasem także poczucie winy. Doświadczenie to silnie wpływa na poczucie własnej wartości kobiety lub/i jej partnera, skutkuje podważaniem zdolności do utrzymania ciąży i urodzenia zdrowego dziecka w przyszłości. Może także wpływać na ogólne postrzeganie świata jako miejsca nieprzyjaznego, zagrażającego i wywołującego lęk. Narażenie na niezwykle ciężkie, stresujące przeżycie stanowi ryzyko wystąpienia reakcji dezadaptacyjnych oraz zaburzeń takich jak depresja, lęk czy zespół stresu pourazowego (PTSD). W tych najtrudniejszych momentach warto pamiętać o możliwości sięgnięcia po specjalistyczną pomoc lekarza psychiatry, który może zaoferować wsparcie w wielu aspektach, zarówno w przeżywaniu reakcji fizjologicznych związanych z traumatycznym stresem, jak i w profilaktyce, oraz w leczeniu zaburzeń powstających na jego podłożu.

Szczególnie narażone na wystąpienie objawów psychopatologicznych po stracie ciąży są osoby, które:

• w przeszłości doświadczyły zaburzeń psychicznych, np. depresji lub zaburzeń lękowych;
• mają neurotyczne cechy osobowości, czyli większą wrażliwość na sytuacje stresowe, poczucie bezradności, winy, tendencje do zamartwiania się, skupiania na negatywnych emocjach, szczególnie koncentrujące się na własnym cierpieniu itd.;
• nie mają zapewnionego odpowiedniego wsparcia społecznego, np. ze strony rodziny, lub wsparcia finansowego;
• w przeszłości już doświadczyły straty ciąży;
• nie otrzymały satysfakcjonującej, wyczerpującej informacji medycznej ze strony lekarza (szczególnie na temat zaistniałego zdarzenia, jego możliwych przyczyn, konsekwencji oraz dalszej sytuacji pacjentki, w tym sytuacji prawnej po poronieniu).

Naturalną reakcją adaptacyjną w przypadku straty jest żałoba, którą każdy przeżywa w inny sposób, w zależności od swoich indywidualnych zasobów i zdolności radzenia sobie. W tym okresie często człowiekowi towarzyszy silny niepokój, lęk, smutek, myśli rezygnacyjne, liczne silne emocje utrudniające codzienne funkcjonowanie. Ważne jest to, żeby zrozumieć, co się dzieje z naszym organizmem i psychiką. W tym przypadku pomóc może lekarz psychiatra. W trakcie prowadzonej przez niego psychoedukacji dowiesz się, jak przebiega reakcja żałoby, jakie są jej kolejne etapy. Jeśli sytuacja będzie tego wymagała, lekarz zaproponuje Ci wsparcie psychologiczne i farmakologiczne w tym trudnym okresie. Pamiętaj, że doraźne stosowanie leków uspokajających w sytuacjach wyjątkowego stresu życiowego w żaden sposób nie wiąże Cię na resztę życia z psychiatrą ani nie wpływa na przyszłą karierę. (Częstą obawą jest to, że posiadanie jakiejkolwiek historii korzystania z pomocy psychiatrycznej skutkuje „żółtymi papierami”, ograniczeniem zdolności do wykonywania pewnych zawodów itp. JEST TO MIT. Nikt nie ma dostępu do Twojej dokumentacji medycznej i taka doraźna pomoc nie wpłynie na Twoje przyszłe życie).

Silnemu stresowi towarzyszą też zaburzenia snu, np. problemy z zasypianiem, wybudzanie się w nocy. Prowadzi to do błędnego koła: Stres pogarsza jakość snu, a spowodowane brakiem snu wyczerpanie organizmu zwiększa podatność na stres i jego szkodliwość. Zapewnienie sobie możliwie dobrej jakości odpoczynku jest niezmiernie ważne dla zdrowia psychicznego i stopniowego powrotu do normalnego poziomu funkcjonowania. W opisanej sytuacji sen można (a czasem nawet trzeba) wspomagać farmakologicznie. Psychiatra dobierze odpowiedni dla Ciebie lek, możliwie bez potencjału uzależniającego.

Może się zdarzyć, że doświadczenia emocjonalne po stracie, np. poczucie winy, żalu, wstydu i inne, uniemożliwiają uruchomienie procesów adaptacyjnych. Psychiatra w takiej sytuacji może skierować Cię na psychoterapię lub zaoferować wsparcie psychologiczne. Ważna jest szybka interwencja, ponieważ przedłużająca się reakcja na stres lub przedłużająca się żałoba mogą skutkować rozwinięciem pełnoobjawowych zaburzeń psychicznych, najczęściej epizodu depresyjnego lub zaburzeń lękowych (szczególnie związanych z obawą przed niepowodzeniem przy ponownej ciąży). Wówczas leczenie jest zgodne z ogólnie przyjętymi standardami postępowania w danym zaburzeniu. Głównie stosuje się leki z grup SSRI, SNRI, mianserynę i mirtazapinę, natomiast ostatecznie wybór leczenia zależy od całościowego stanu zdrowia i preferencji pacjentki.

Pamiętaj, że na każdym etapie leczenia masz prawo do obecności bliskiej Ci osoby. Jeśli masz takie życzenie, żeby w trakcie wizyty towarzyszyła Ci osoba będąca dla Ciebie wsparciem, poinformuj o tym lekarza.

Aleksandra Pięta
Psychiatra w trakcie specjalizacji
@psychiatra_ola

Informacje zawarte w artykule są aktualne na dzień jego publikacji 18.11.2020 r.