Laktacja jest naturalnym i często wyczekiwanym procesem pojawiającym się w ciele kobiety, po zakończeniu ciąży. Pomimo, że dużo mówi i piszę się na temat zalet karmienia piersią, temat laktacji jest nadal jednym z najtrudniejszych zagadnień po porodzie. Bywa on trudny po urodzeniu zdrowego dziecka, ale jeszcze trudniejszym po stracie dziecka lub porodzie martwym. Niniejszy artykuł został poświęcony jednemu z wyżej wymienionych obszarów, w jaki sposób poradzić sobie w przypadku pojawiającej się laktacji po stracie dziecka.

Na początku warto przypomnieć, że proces laktacji występuje po 16 tygodniu ciąży, nie pojawia się przy poronieniu do 16 tygodnia ciąży. A zatem kobiety doświadczające poronienia między 16, a 22 tygodniem ciąży lub porodu martwego po 22 tygodniu, mogą spodziewać się pojawienia laktacji. Pomimo, wiedzy, że proces ten ma prawo się pojawić, kobiety często są zaskoczone i wystraszone pojawiającą się laktacją. Z jednej strony, kobieta musi zmierzyć się z całym wachlarzem uczuć jakie zaczynają ją zalewać w związku z utratą dziecka, z drugiej strony fizycznie jej ciało zmieniło się i zaczyna reagować na stan zakończenia ciąży. Emocje jakie pojawiają się najczęściej po stracie to poczucie żalu, cierpienie, poczucie pustki, przerażająca samotność. W związku z tym, że uczucia te nie są zgodne z reakcją organizmu, wiele kobiet doświadczających poronienia, uważa pojawiającą się laktację, mimo, że spodziewaną, za niepokojącą i chcą, aby natychmiast ustała, aby mogły rozpocząć proces żałoby.

Paradoksalnie dla innych kobiet po poronieniu, laktacja, może stanowić pewnego rodzaju formę poradzenia sobie ze stratą. Pozwala na uznanie istnienia dziecka, pomaga w pewien sposób poczuć ciężar straty i przepracować proces żałoby. Istnieje kilka etapów żałoby, każdy z nich jest ważny, choć nie zawsze występują po sobie. Koniec żałoby następuję wtedy, kiedy możemy wspominać utracone dziecko bez bólu i jesteśmy w stanie stawiać czoła wyzwaniom jakie niesie codzienne życie. Kiedy smutek, żal, ból przestają być dominującymi uczuciami, oznacza to zakończenie procesu żałoby.

Oczywiście nie każda kobieta, która poroni doświadczy laktacji. Jednak u większości kobiet u których się ona pojawi, pojawia się też gotowość, aby jak najszybciej ją wygasić, zarówno dla siebie, jak i dla swojego partnera, który również pragnie rozpocząć proces żałoby.

Istnieją dwa sposoby wygaszania laktacji po poronieniu:

1. Farmakologiczny, polegający na stosowaniu różnych preparatów przeznaczonych do zahamowania laktacji. Pamiętajmy jednak, że stosowanie tych preparatów może wpływać na nastrój, na przykład znacznie go obniżając.
2. Niefarmakologiczny, polegający na:
   – opróżnianiu piersi do momentu uczucia ulgi
   – unikaniu dotykania lub stymulacji sutków (na przykład biorąc prysznic stojąc do niego tyłem), ponieważ może to zwiększyć przepływ mleka,
   – stosowaniu zimnych okładów (typu coldpack lub z zimnych liści kapusty)
   – wyłączeniu z diety produktów mlekopędnych (płatków owsianych, słodu jęczmiennego, siemienia lnianego, drożdży piwowarskich)
   – noszeniu stanika podtrzymującego tak często, jak to możliwe.

Niezależnie, jaki sposób wygaszanie laktacji zostanie wybrany przez kobietę lub zalecony przez lekarza, stanowi on dopiero kolejny i mniej istotny po doświadczeniu poronienia, porodzie martwym problem. Jak wynika z obserwacji prowadzonych na oddziałach położniczych, pierwszym z nich jest sama utrata dziecka. Zmierzenie się z nieodwracalnością sytuacji jest największym i najtrudniejszym wyzwaniem dla matki tracącej dziecko. Postrzeganie laktacji jako problemu jeśli się ona pojawia, następuje dopiero po rozpoczęciu lub zakończeniu żałoby przez kobietę. Wszystkie działania zmierzające do wygaszania laktacji następują po czasie „pozbierania się”.

Choć laktacja nie stanowi głównego problemu po stracie dziecka, stanowi jednak nieodłączną część fizjologii kobiecego ciała. Balans pomiędzy ciałem i jego reakcjami, a stanami emocjonalnymi stanowi o naszym dobrostanie psychofizycznym. Każdy z etapów i sposobów radzenia sobie ze stratą jest istotny, aby zacząć na nowo żyć.

Podczas wygaszania laktacji po stracie dziecka, warto skorzystać z pomocy certyfikowanego doradcy laktacyjnego oraz wsparcia psychologicznego. Rozumiejąc trudne doświadczenia kobiet w sytuacjach okołoporodowych, w ramach Fundacji Medycyny Prenatalnej, oferujemy bezpłatne konsultacje psychologiczne oraz wsparcie specjalistyczne.

Barbara Idziorek
Psycholog

Karolina Mossakowska
Położna